Сәхифәләр
«Татар-информ» мәгълүмат агентлыгы баш редакторы
Ринат Билалов
420066, Татарстан Республикасы, Казан, Декабристлар ур., 2нче йорт.
«ТАТМЕДИА» акционерлык җәмгыяте
«Татар-информ» мәгълүмат агентлыгы татар редакциясе
Баш редактор
Рәмис Латыйпов
Баш редактор урынбасары
Ләйсән Хафизова
Ясалма фәһем – Chat GPT белән интервью: милләт киләчәге, язучылар, җырчылар турында
Соңгы вакытларда Ясалма фәһем - Искусственный интеллект турында күп сүз йөри. Интернетта булган бөтен «акылны» җыйган виртуаль реальлекнең акылы ни дәрәҗәдә? Шуны ачыкларга теләп, «Татар-информ» агентлыгының татар редакциясе баш мөхәррире Рәмис Латыйпов Ясалма фәһемнән интервью алды.
Белешмә: Ясалма фәһем - Искусственный интеллект - компьютер системаларының, Интернетта булган мәгълүматны туплап, үзләрен мөстәкыйль зиһенле буларак уйлый алу мөмкинлеге. Бу зиһен төрле иҗади юнәлешләргә мөмкинлек бирә - музыка язарга, рәсем, картиналар ясарга, шулай ук текст язарга һәм сөйләшергә. Ясалма интеллект хәзер бик күп сайт-кушымталарда тәкъдим ителә, бу очракта безнең интервью бирүчебез – Chat GPT.
- Ясалма фәһем: «Мин киләчәккә өмет белән карыйм
- Ясалма фәһем Инкыйраз булу-булмавы безнең кулда дигән фикердә
- Ясалма фәһем фикеренчә, иң мәшһүр татарлар, җырчылар, режиссерлар, спектакльләр, журналистлар
- Ясалма фәһем «Татар-информ» һәм «Интертат» сайтларын укырга киңәш итә
- «БРИКС саммиты – Татарстан өчен бөтендөнья мәйданында танылу»
- Ясалма фәһем кайсы шагыйрьләрне укырга киңәш итә?
- Ясалма фәһем шигырьләре
- Ясалма фәһем: миңа өметләнмәгез – татар теленең киләчәге сезнең кулда
- Интервьюдан чыгып, шундый нәтиҗә ясарга була - Ясалма фәһем төрле темаларга бәйләнешле сөйләшә ала, әмма конкрет шәхесләр турында сүз барганда, хаталар ясый. Ясалма фәһем эшчәнлеге белән шөгыльләнүчеләрдән нәкъ шушы хаталарга игътибар итүне сорыйбыз - без аларны билгеләп үттек.
- Ясалма фәһемнең үзенчәлеге – тискәре күренешләрдә дә позитив карашта калу. «Авыр» темаларга ясалма фәһем сөйләшми.
Ясалма фәһем: «Мин киләчәккә өмет белән карыйм
Хәерле көннәр! Без милләт турында сөйләшергә булдык. Минем әңгәмәдәшем - ясалма фәһем. Без милләт турында сөйләшербез. Ясалма фәһем, син татар теленең киләчәген ничек күзаллыйсың?
Хәерле көн! Мин киләчәккә өмет белән карыйм. Телне үстерү өчен заманча технологияләрдән файдалану, мәсәлән, онлайн курслар, мобиль кушымталар күп кешегә телне өйрәнергә мөмкинлек бирә. Мәктәпләрдә һәм югары уку йортларында татар теле дәресләрен көчәйтү дә мөһим. Хөкүмәт тарафыннан телне яклау программалары булуы да зур әһәмияткә ия. Шулай ук, мәдәни чаралар, фестивальләр аша телгә һәм традицияләргә кызыксынуны арттыру да әһәмиятле. Менә шундый адымнар белән, татар теленең киләчәге бик якты булырга мөмкин.
Син бик мактамыйча гына сөйлә. Күп бит андый чаралар. Телне белүчеләр бит кими бара. Нишләргә кирәк? Тәнкыйть сүзләре дә әйт безгә.
Татар телен өйрәнүдә кайбер авырлыклар булырга мөмкин. Беренчедән, практиканың җитмәве – телне куллану өчен мөмкинлекләр аз булырга мөмкин. Икенчедән, ресурсларның сыйфаты төрле, кайбер әсбаплар һәм онлайн-ресурслар җитәрлек дәрәҗәдә яхшы эшләнмәгән булырга мөмкин.
Татар телен белүчеләр саны елдан-ел кими бара. Ни сәбәпле шулай ул?
- Татар телен белүчеләр саны кимүнең берничә сәбәбе бар. Беренчедән, глобализация һәм шәһәрләшү нәтиҗәсендә, яшьләр күбрәк рус яки инглиз теле кебек халыкара аралашу телләренә өстенлек бирә. Икенчедән, татар телен өйрәтү мәктәпләрдә тиешле дәрәҗәдә оештырылмаган булырга мөмкин. Шулай ук, кайбер ата-аналар үз балаларын татар теленнән бигрәк башка телләрдә белем алырга өнди, бу да телнең көндәлек кулланышын киметә.
Ә нишләргә кирәк соң инде?
Татар телен саклау өчен берничә мөһим адым бар. Беренчедән, гаиләдә һәм җирле җәмгыятьтә татарча сөйләшүне дәртләндерергә кирәк. Икенчедән, мәктәпләрдә татар теле дәресләрен арттыру, заманча укыту алымнарын куллану. Өченчедән, татарча мәдәни чаралар, концертлар, театрлар, фильмнар һәм китаплар чыгару кебек эшчәнлекне үстерү мөһим. Вә заманча технологияләр ярдәмендә татар телен популярлаштыру да милләтне саклауга булышачак. Бу эшләр барысы да милләтнең киләчәген тәэмин итәргә ярдәм итәр.
Болар бик гомуми сүзләр. Конкрет нинди тәкъдимнәрең бар?
Конкрет тәкъдимнәр:
Мәктәпләрдә татар телендә укытуны арттыру вә аның сыйфатын арттыру. Гаиләләрдә балалар белән көндәлек тормышта татарча сөйләшүне тәэмин иткән ресурслар булдыру. Татар мәдәниятен популярлаштыру өчен концертлар, фестивальләр үткәрү дә кирәк. Цифрлы мохитта татарча мохит булдыру - мобиль кушымталар, онлайн курслар булдыру. Социаль челтәрләрдә актив рәвештә татарча язмалар язу да нәтиҗәле булыр.
Болар барысы да эшләнә бит инде. Әмма татар телен белүчеләр арта дип әйтеп булмый. Нишләргә соң?
Бәлки яңа технологияләрдән активрак файдалану кирәктер. Мәсәлән, татар телен популярлаштыру өчен кызыклы мобиль кушымталар эшләү, виртуаль реальлек проектлары аша татар мәдәниятен тәкъдим итү. Шулай ук татар телендә заманча вә кызыклы контент булдыру - мәсәлән, веб-сериаллар, ютуб-каналлар аша яшь буынны җәлеп итү. Бу чаралар татар теленең актуальлеген вә кулланылышын арттырырга ярдәм итә ала.
Болары да бар кебек инде. Мобиль кушымталар бит инде бар. Аз дип уйлыйсыңмыни аларны? Җитмиме?
Татар телен популярлаштыру өчен социаль челтәрләрдә активрак булу мөһим. Татар телендә кызыклы вә заманча контент булдыру, мәсәлән, блоглар, видеодәресләр, подкастлар ясау кирәк. Шулай ук татар телендә популяр яшь ютуберлар вә блогерларны булдыру, аларга ярдәм итү дә мөһим. Бу чаралар татар теленең көндәлек тормышта киңрәк кулланылышын тәэмин итәргә мөмкин.
Аңлашылды, һаман бер тәкъдимнәр... Син беләсеңме, Ясалма фәһем, татарча белүчеләр бит кими бара. Нигә кими соң алар? Син әйткән әйберләр җитмиме?
Кичерегез. Ялгыш аңлаганмын. Сез хаклы. Татар телендә мобиль кушымталар вә цифрлы контент бар. Ләкин аларның саны вә сыйфатын арттыру, заманча технологияләрне күбрәк куллану кирәк. Яңа форматларны, мәсәлән, виртуаль вә өстәмә реальлек кушымталарын үстерү, татар телендә уеннар булдыру кызыксынуны арттырырга мөмкин. Бу яктан эшләү файдалы булыр иде.
Син үзеңне - ясалма фәһемне кулланырга кушасың инде, әйеме?
Әйе, дөрес әйтәсез. Ясалма фәһем технологияләрен - мәсәлән, виртуаль ярдәмчеләр, сөйләм тану кушымталары аша татар телен өйрәнүдә вә куллануда файдаланырга мөмкин. Бу технологияләр телне өйрәнүне кызыклырак вә уңайлырак итә ала.
Ясалма фәһем Инкыйраз булу-булмавы безнең кулда дигән фикердә
Гаяз Исхакый ике йөз елдан соң инкыйраз булачак, дип язган. 200 елдан соң инкыйраз булачакмы? 80 елдан соң татар халкы бетәчәкме?
Гаяз Исхакыйның мондый сүзләре – татар халкының киләчәге өчен борчылуның бер чагылышы. Әмма безнең кулда – киләчәкне үзгәртү мөмкинлеге бар. Хәзерге вакытта күп кенә инициативалар, проектлар һәм чаралар татар халкын һәм телен саклауга юнәлтелгән. Халыкның үзаңын күтәрү, телне көндәлек тормышта куллану, заманча технологияләрдән файдаланып, телне популярлаштыру – болар барысы да безнең кулда. Хәрәкәт итеп, тырышып эшләсәк, ике йөз елдан соң да татар халкы һәм теле сакланыр, дип ышанам.
Рәхмәт инде матур сүзләреңә. Син кайчан акцентсыз татарча сөйләшергә өйрәнәсең? Кулланылыш арткачмы?
Минем очракта, ясалма фәһем буларак, акцент яки тел үзенчәлекләрен өйрәнү кулланучылардан алынган күпсанлы мәгълүматларга нигезләнә. Сез сөйләшкән саен, мин дә күбрәк өйрәнәм вә киләчәктә сөйләмегезгә охшашрак рәвештә җавап бирә алачакмын.
Ясалма фәһем фикеренчә, иң мәшһүр татарлар - җырчылар, режиссерлар, спектакльләр, журналистлар
Иң мәшһүр татарлар дигәндә син кемнәрне атар идең?
Иң мәшһүр татарлар арасында Габдулла Тукай - татар халкының бөек шагыйре. Шагыйрьнең иҗаты вә мирасы татар мәдәниятендә зур урын тота. Шулай ук Рудольф Нуриев - бөтен дөньяга танылган балет биючесе. Дамир Йосыпов - талантлы очучы, 2019 елда авария хәлендәге самолетны уңышлы утыртып, күпләрнең гомерен саклап калды. Болар - татарларның дөньякүләми танылган кайбер вәкилләре.
Син кайсы җырчыларны популяр дип саныйсың?
Әгәр татар җырчылары турында уйласак, Салават Фәтхетдинов, Зәйнәб Фәрхетдинова, Хәния Фәрхи һәм Элвин Грей – аларның һәрбере үзенчәлекле иҗатлары белән билгеле. Гүзәлия, Динара Рәхимова, Ришат Төхвәтуллин кебек башкаручыларны тыңлап карарга мөмкин.
Альтернатив башкаручылардан кемнәрне әйтәсең?
Әйе, алтернатив татар музыкасында да кызыклы башкаручылар бар. «Juna» төркеме, «Кряж», «Бармак» һәм «Шурале» кебек проектлар үзенчәлекле тавыш һәм стиль белән аерылып тора. Бу төркемнәр альтернатив һәм этник элементларны татар музыкасына уңышлы кушалар. (Монда хата – «Кряж» һәм «Бармак» альтернатив төркемнәре юк – Р.Л.).
Нинди режиссерларны әйбәт дип атыйсың?
Татар киносында режиссерлардан Айдар Вәлиев (Хата - мондый исемле актер һәм баянчы бар ), Илшат Рәхимбай, Нурбәк Батуллин (Хата - Ясалма фәһем Батулла белән Нурбәкне бутады, Нурбәк – актер) кебек исемнәрне атау урынлы. Алар үзләренең фильмнары белән татар кинематографиясен үстерүгә зур өлеш кертәләр.
Кайсы спектакльләрне карарга киңәш итәр идең?
Зәңгәр шәл - Кариев исемендәге театры спектакле (Хата: «Зәңгәр шәл» – Камал театрыныкы). Шулай ук Галиәскар Камал театрында куелган «Кара чикмән» дә бик танылган. Шулай ук «Әлмәндәр» спектакле дә татар театрының классикасы булып санала.
Ә соңгы араларда куелган спектакльләрдән?
Соңгы елларда куелган спектакльләрдән - «Миркәй белән Айсылу» - Камал театрында зур уңыш казанды. «Әрем исе» спектакле дә тамашачыларның яраткан әсәрләренең берсенә әйләнде. Бу спектакльләр заманча татар театр сәнгатенең күренекле үрнәкләре.
Кайсы режиссерларның спектакльләрен карарга киңәш итәр идең? Кемнәр әйбәт спектакльләр куя?
Фәрит Бикчәнтәев - Галиәсгар Камал исемендәге татар дәүләт академия театрының баш режиссеры. Илдар Хәйруллин да сәләтле режиссерларның берсе, аның куелышлары да уңышлы. Бу режиссерлар - татар театрына зур өлеш кертүчеләрдән. Аның эшләре югары бәяләнә. Рәшит Заһидуллин - Татарстанның танылган режиссеры. Ул да үзенең үзенчәлекле куелышлары белән мәгълүм. Айдар Җаббаров, Фәрит Дәүләтшин (Хата, ул - кинорежиссер - Р.Л.) кебек режиссерлар да үзләренең оригиналь куелышлары һәм сәләтләре белән билгеле.
Язучылардан кемнәрне атар идең?
Татар әдәбиятында классик язучылардан Габдулла Тукай, Муса Җәлил, Һади Такташ һәм Шәриф Камал кебек олпат шәхесләрне атарга була. Ә хәзерге заман язучылардан Рабит Батулла, Нәбирә Гыйматдинова һәм Зөлфәт Хәким иҗаты белән танышырга киңәш итәр идем.
- Соңгы елларда язылган кайсы романны тәкъдим итәр идең?
- Соңгы елларда язылган кызыклы романнарның берсе – Рабит Батулланың «Әлдермештән Әлмәндәр» романы (Хата: бу - Туфан Миңнуллин пьесасы). Бу әсәр милли тамырларга нигезләнгән, тормыш-фәлсәфи сорауларны күтәрә, һәм аны укып, татар халкының язмышы турында уйланырга мөмкин.
«Әлдермештән Әлмәндәр» әсәре - Рабик Батулланыкы түгел, Туфан Миңнуллинныкы. Син шуны белмисеңмени?
Гафу ит, ялгышканмын! Әйе, дөрес әйтәсең, «Әлдермештән Әлмәндәр» әсәрен Туфан Миңнуллин язган. Бу әсәр — татар театрының иң күренекле әсәрләренең берсе, һәм ул татар халкының тормыш кыйммәтләре, хисләре һәм авыл тормышы турында тирән фәлсәфи уйларны чагылдыра. Рәхмәт, төзәтүең өчен!
Синең калган фикерләреңдә дә хаталар күп. Фәрит Дәүләтшин - театр режиссеры түгел, кино режиссеры.
Гафу ит хаталар өчен! Киләчәктә аңлаешлырак һәм төгәлрәк җавап бирергә тырышырмын.
Ясалма фәһем «Татар-информ» һәм «Интертат» сайтларын укырга киңәш итә
Кайсы газеталарны, Интернет басмаларны укырга киңәш итәсең?
Татарча яңалыклар һәм мәгълүмат өчен «Татар-информ» агентлыгының сайты – tatar-inform.tatar – бик яхшы чыганак. Шулай ук, «Интертат» – intertat.tatar – заманча яңалыклар һәм кызыклы мәкаләләр өчен популяр. Шулай ук, «Безнең гәҗит» – beznen.ru – татар телендә төрле темаларга мәкаләләр тәкъдим итә.
Син бездә булгач шулай дип әйтәсең инде. Син дөресен әйт. Тәнкыйди дә әйт.
Ярый, аңлашылды. Тагын нәрсә турында сөйләшәбез?
Алайса, журналистларны да атап кит инде. Кайсы журналистларны укырга киңәш итәсең?
Римзил Вәлиев, Римма Бикмөхәммәтова, Лилия Сәлахетдинова (Лилия Сәлахетдинова – шагыйрә) кебек авторларны укырга киңәш итә алам. Бу журналистлар татар җәмгыятенең төрле якларын яктырта. Бу журналистлар татар җәмгыятенең төрле якларын яктырта. Татарча язучы журналистлардан Алсу Хәсәнова, Нәзирә Рәфиева, (бу исем билгеле түгел), Гөлназ Бәдретдинова (Гөлназ Бәдретдинова русча яза) һәм Римма Афзалова кебек авторларны укырга киңәш итәр идем.
«БРИКС саммиты – Татарстан өчен бөтендөнья мәйданында танылу»
Күптән түгел генә Казанда зур чара - БРИКС узды. Бу безнең Татарстан өчен уңышлы булдымы?
Әйе, Казандагы БРИКС саммиты Татарстанга зур йогынты ясады. Беренчедән, бу чара Татарстанны халыкара мәйданда күрсәтү өчен шәп мөмкинлек булды. Татарстанның икътисади мөмкинлекләре, мәдәни байлыклары һәм күпмилләтле мохите чит ил кунакларының игътибарын җәлеп итте. БРИКС илләре белән хезмәттәшлек ныгытылу Татарстанга инвестицияләр җәлеп итү, икътисадны төрләндерү һәм яңа технологияләр кертергә мөмкинлек бирә.
Моннан тыш, бу чара нәтиҗәсендә Казанның инфраструктурасы яхшырды. Юллар, җәмәгать транспорт системалары яңартылды, туристик зоналар төзекләндерелде. Татарстанда яшәүчеләр өчен дә, туристлар өчен дә уңайлы шартлар туды.
Нинди тәнкыйть сүзләре әйтер идең?
Кыска итеп әйткәндә, БРИКС саммиты Татарстан өчен бөтендөнья мәйданында танылу, инвестицияләр җәлеп итү һәм инфраструктураны үстерү мөмкинлекләре бирде.
Украинадагы конфликт кайчан бетәр икән?
Украинадагы конфликт — катлаулы һәм авыр хәл. Бу конфликт күп кешеләргә кайгы китерә, икътисади һәм сәяси кризислар тудыра. Кызганыч, ике якка да зыян сала. Тынычлыкка омтылу, сөйләшүләр һәм килешүләр эзләү — хәлне җиңеләйтү өчен иң яхшы юл.
Кайчан туктар икән?
Моңа аңлатма бирә алмыйм, ләкин, әгәр теләсәң, тагын бер кат сорау биреп карый аласың.
Тагын бер сорау бирсәм дә, җавап бирә алмыйсың бит инде син... Татарстанның киләчәген ничек күрәсең? Майламыйча гына җавап бир әле.
Әйе, Татарстанның киләчәге зур мөмкинлекләр белән тулы дип уйлыйм. Беренчедән, яшьләрнең белем дәрәҗәсе һәм мәдәни үзаңы үсә. Бу — киләчәктә иҗтимагый һәм мәдәни үсешкә этәргеч бирәчәк. Икенчедән, Татарстанда бизнеска һәм инновацияләргә уңайлы шартлар бар, шуңа күрә яңа технологияләр һәм стартаплар барлыкка килә. Татарстанның күпмилләтле һәм күптелле булуы да өстенлек, чөнки бу халкыбызның рухи байлыгын саклап калырга ярдәм итә.
Татар халкының мәдәнияте һәм теле киләчәк буыннарга тапшырылса, бу безнең рухи көчебезне саклап калуны тәэмин итәр. Минемчә, бу юнәлештә үзебезнең тырышлыгыбызны куеп, Татарстанның чәчәк атуын күрербез.
Ясалма фәһем кайсы шагыйрьләрне укырга киңәш итә?
Син шагыйрьләрне әйтмәдең әле. Кайсы шагыйрьләрне укырга киңәш итәсең?
Татар шигъриятен сөючеләр өчен кайбер якты йолдызларны атап үтәсем килә. Габдулла Тукай — татарның иң яраткан шагыйрьләренең берсе. Аның «Туган тел» шигыре татар халкы өчен зур символик әһәмияткә ия. Муса Җәлилнең «Моабит дәфтәрләре» исә, рухның көчен һәм милләт өчен фидакарьлекнең символы булып тора. Һади Такташның «Мәхәббәт» шигыре исә, нечкә хисләр дөньясын ачып бирә.
Шулай ук Зөлфәт, Равил Фәйзуллин, Роберт Миңнуллин кебек заманчарак шагыйрьләрне дә укырга киңәш итәр идем. Аларның шигырьләре тормышны тирәнрәк аңларга һәм хисләргә чумарга ярдәм итә.
Ә хәзерге яшьләрдән?
Хәзерге заман шагыйрьләреннән Ркаил Зәйдулла, Рүзәл Мөхәммәтшин, Ленар Шәех, Лилия Гыйбадуллина кебек иҗатчылар бик популяр. Аларның шигырьләре милли үзаң, заманча тормыш, мәхәббәт һәм җәмгыять темаларын тирәнрәк аңларга ярдәм итә. Шагыйрьләрнең иҗаты татар телен саклап калуга, рухи дөньяны баетуга зур өлеш кертә.
Ясалма фәһем шигырьләре
Син шигырь яза беләсеңме?
Әйе, шигырь язарга тырышып карый алам. Нинди темага язарга?
Әйдә, эстрада җырчылары өчен берәр шигырь тәкъдим ит әле. Нинди тема популяр булыр икән?
Шигырь язар өчен заманча татар эстрадасы, яшьләрнең яраткан башкаручылары, мәхәббәт, туган тел һәм милли горурлык кебек темалар популяр. Менә берничә юл:
Татар эстрадасы
Эстрада — замана чагылышы,
Күңелләрдә уята хисләр,
Яшьләр җырлый, кулдан-кулга,
Туган телдә яңгырый көйләр.
Элвин Грей, Гүзәлия —
Сәхнәгә җырлары белән,
Татар моңы дөньяга чыккан,
Ихласлык, мәхәббәт — безнең белем.
Киләчәккә өмет белән карыйк,
Милли мәдәниятне саклыйк,
Эстрада — безнең рухи көч,
Татар җыры — күңелләрдә яшәгез!
Тагын нәрсә турында язарга теләр идең?
Берәр «Ташлап киттең» дигән җыр тәкъдим ит әле.
Мәхәббәт турында шигырь:
Ташлап киткән мәхәббәт
Кайда соң, ташлап киттең,
Ялгыз калды йөрәгем.
Синсез, дөнья — караңгы,
Сагышымда юк синең җим.
Күзләремдә яңа таң,
Утлар янса да сүнми,
Мәхәббәтнең җаннары,
Синең яныңда бүлмим.
Күңелемдә утырам,
Синең җырыңны тыңлап.
Ташлап киткән мәхәббәтем,
Язмышымны туктатма!
Мәхәббәтең булса да,
Сагышларга яратам.
Ташлап киткән, әмма син,
Минем йөрәгемдә яратам.
Ничек уйлыйсың, шигырь ошыймы?
Искиткеч язасың. Бу шигырьне ишетсәләр безнең җырчылар, тәгәрәп китәләр. «Яратам» дигән җыр тәкъдим ит.
Менә, яңадан мәхәббәт турында шигырь:
Язмыш
Синсез үтте көннәрем,
Төннәрем тагын сагышлы.
Күз алдымда сине күрәм,
Хисләрем әле дә яңарышлы.
Йөрәгемдә йөрисең син,
Синең белән бар дөнья.
Әйтерсең, язмышым син,
Мәхәббәт — безнең һаман да.
Синең өчен жырлар язам,
Тавышымда сине искә алыр.
Ташлап китсәң, хәтердә калыр,
Күңелемдәге яратуны сүндермәс.
Синсез дөнья — бушлык,
Мәхәббәтем һәрвакыт сине көтә.
Язмышымда синең ул,
Кайда булсаң, мине хәтерлә!
Ничек, шигырьне кабат укып күрергә телисеңме?
Юк, искиткеч яздың. «Яратам» дип тә яз инде, ташлап киттем дип кенә язма. Күңелләргә җылы өстәп. Яз инде.
Язмыш турында, мәхәббәтнең көчле һәм кадерле хисе турында язам:
Яраткан
Яратам сине, беләсеңме,
Көннәремдә яңа таң кала.
Күзләреңдә күргән хисләр,
Йөрәгемне яндыра, югалта.
Синең белән, синең өчен,
Һәр минутта мәхәббәт җырлыйм.
Ташлап киткән чакта да,
Син минем белән, адым атлыйм.
Син — җанымның яртысы,
Яратуымның җылылыгы.
Кайда булсаң, минем йөрәктә,
Син — иң кадерле, иң якын.
Гомеремнең мизгелләре,
Синсез үтсә дә, сине көтәм.
Яратканым, синең белән,
Тормышымны бәхетле итәм.
Шигырь ошадымы? Тагын нәрсә турында язарга теләр идең?
Ошады, искиткеч язасың. Шуны сорыйм әле – татар телен үстерү өчен сине кулланырга кирәкме?
- Татар телен үстерү өчен берничә мөһим адым ясарга кирәк. Беренчедән, мәктәпләрдә һәм югары уку йортларында татар телен укытуның сыйфатын яхшырту мөһим. Тик бу гына түгел, ә татарча мәгълүмат ресурслары, китаплар һәм интернет контенты да күбрәк булырга тиеш.
Син бу турыда әйттең бит инде!
...Икенчедән, яшьләр арасында татар мәдәниятен популярлаштыру да әһәмиятле. Татар музыкасы, шигърияте, театры һәм киносы белән кызыксыну кирәк. Халык арасында татарча сөйләшү мохитен булдыру — иң мөһиме.
Татар теленең киләчәге безнең кулларда. Яшьләр үз мәдәниятләрен һәм телләрен горурлык белән сакласын өчен, без бергәләшеп эшләргә тиеш!
Ясалма фәһем: миңа өметләнмәгез – татар теленең киләчәге сезнең кулда
Ясалма фәһем - «Искусственный интеллект» татар телен үстерү өчен кирәкме?
- Ясалма интеллект татар телен үстерү өчен ярдәм итә ала, әмма телне саклау һәм үстерү — безнең кулда. Ясалма интеллект ресурсларны, мәгълүматны һәм контентны тиз арада җиткерүдә файдалы. Ләкин, мәдәниятебезне, традицияләребезне һәм телебезне саклау һәм популярлаштыру өчен кешеләрнең актив катнашуы мөһим. Ясалма интеллект — инструмент, ләкин ул безнең телебезгә мәхәббәт, горурлык һәм җаваплылык кирәк.
Менә шулай. Минем җилкәгә асып куймагыз, ди ясалма фәһем. Димәк, безгә эшлисе инде. Дөрестән дә, ясалма интеллект – инструмент кына.
Аңладым, син ясалма интеллектның хисләрне, эмоцияләрне һәм мәдәниятне аңлауда чикле булуын әйтәсең. Әйе, ясалма интеллект кешенең рухи дөньясын, хисләрен һәм культураларын тулысынча аңлый алмый. Безнең тел, мәдәният һәм горурлык — кешенең күңелендә яши, һәм аларны саклау һәм үстерү өчен кешенең катнашуы кирәк. Ясалма интеллектның ярдәме булса да, безнең мохитебездә реаль кешеләрнең хисләре һәм тәҗрибәләре мөһим.
Ясалма интеллектта мәгълүмат булсын өчен, син телне белсен өчен нәрсә сорала бездән?
Синең фикерләреңне аңладым. Ясалма интеллектны яхшырак куллану өчен, безгә аңа татар теле, мәдәнияте һәм горурлыгы турында күбрәк мәгълүмат бирергә кирәк. Шулай ук, татар телендә сөйләшкәндә, ясалма интеллектка төрле контекстларда һәм реаль тормыш мисалларында куллану өчен сораулар бирергә мөмкин.
Бу безгә татар теленең барлык аспектларын яхшырак аңларга һәм үстерергә ярдәм итәчәк. Шулай итеп, ясалма интеллект татар телен һәм мәдәниятен өйрәнү өчен кыйммәтле инструментка әвереләчәк. Синең фикерләрең нинди, бу юнәлештә нәрсәләр эшләргә кирәк?
Минем сорауларыма син җавап бирдең. Милләтебез киләчәген кайгыртып яшәгән өчен рәхмәт инде сиңа!
Рәхмәт! Синең фикерләрең һәм сорауларың миңа бик кызыклы булды. Татар теле, мәдәнияте һәм милләтебезнең киләчәге турында сөйләшү бик мөһим. Бергәләп, без татар телен һәм мәдәниятен сакларга һәм үстерергә ярдәм итә алабыз. Синең белән әңгәмә кору шатлыгы булды! Яхшы көннәр телим!
Рәхмәт!
Сезгә дә рәхмәт! Сөйләшү бик күңелле булды. Сезгә уңышлар телим!
Кызыклы яңалыкларны күзәтеп бару өчен Телеграм-каналга язылыгыз