Миләүшә Хәбетдинова совет чорында Шүрәле образы руслаштырылды дигән фикердә
Галимә яшьләр, Батырны юкка чыгарып, Шүрәлене алгы планга күчерә, аны күтәрә дип саный.
(Казан, 23 апрель, «Татар-информ», Гөлүзә Ибраһимова). Совет чорында мифик татар образы Шүрәле руслаштырылды, «леший»га туры китерелде. КФУ доценты, галимә Миләүшә Хәбетдинова шушы фикер белән риза булмавын әйтте.
Габдулла Тукай әдәби музеенда узган дискуссия барышында Миләүшә Хәбетдинова татарның мифик образындагы үзгәрешләр турында сөйләде. Шүрәлене Тукай «урман сарыгы» дип атаган. Татар әдәбият галимнәре һәм Бакый Урманче аны шундый зат итеп сурәтләгән. Әмма хәзерге сәнгатькәрләр Шүрәлене җен образында сурәтли. Галимә моның белән риза булмавын әйтте, бу күчешнең сәбәпләрен аңлатты.
Миләүшә Хәбетдинова аңлатуынча, совет чорында милли мифология дә гомумиләштерелгән, бу гомумиләштерелү рус мифологиясенә туры китерелү рәвешендә алып барылган. Сүзлекләрдә шүрәле «леший»ның татарчасы дип бирелгән, шулай итеп ул чурилага — өйдәге тәртипне саклаучы мифик образга якынайтыла. Миләүшә Хәбетдинова әйтүенчә, бу һич кенә дә дөрес түгел, чөнки чурила — гаиләдә, бусага астында яшәүче зат, ә Шүрәле — урман иясе, кешегә ят зат.
Шушы күчешләрнең сәбәпләрен аңламаган сәнгатьләрләр Шүрәлене җен итеп сурәтли, татар мифологиясеннән китә. «Безгә Бакый Урманчелар кирәк, алар бу образны дөньяга чыгарып күрсәтте. Без башкаларга охшаган, әмма без — үзгә», — ди Миләүшә Хәбетдинова.
Галимәне борчыган тагын бер әйбер — татар мифологиясен өйрәнмәгән яшьләр, Батырны юкка чыгарып, Шүрәлене күтәрү.
«Безнең яшьләр татарның герое Шүрәле дип уйлый. Ул безнең эквивалент. Татарга капма-каршы итеп сарык куела. Шүрәле безнең өчен урманда яши торган ят зат. Яшьләр, мифологияне өйрәнмичә, чит мәдәниятне, сүзлекләрне укып, безнең милли образларны тискәрегә әйләндерә. Безнең кеше Шүрәлене җиңеп, батыр калган. Ә без хәзер киресенчә, Батырны юкка чыгарып Шүрәлене күтәрәбез», — дип сөйләде ул Габдулла Тукай әдәби музеенда узган дискуссия барышында.