Р.Гайзатуллин: “2010 елда ТР бюджетының 40 млрд. сум акчасы хезмәт хакы түләүгә җибәрелә”

(Казан, 21 октябрь, “Татар-информ”, Римма Гатина). ТР Дђњлђт Советы депутатлары республиканыћ 2010 ел бюджеты проектын карауны дђвам итђ. Бњген парламентныћ Икътисад, инвестицияләр һәм эшкуарлык, Социаль сәясәт комитетлары кљн тђртибенђ чыгарылган тљп мђсьђлђ дђ килђсе ел бюджеты белђн бђйле иде.

Икътисад, инвестицияләр һәм эшкуарлык комитеты әгъзаларын ТР Икътисад министры Марат Сафиуллин иң элек ТРның 2010 елга социаль-икътисади үсеше фаразы белән таныштырды. Бу фараз дәвам итүче икътисади кризис шартларында төзелгән. Республиканың баш икътисадчысы сүзләренчә, киләсе ел бюджетын формалаштырганда доллар курсы – 33, 9 сум, нефтьнең бер барреле 58 доллар, ә инфляция үсеше 10 процент итеп алынган. Марат Сафиуллин хәбәр иткәнчә, хәзер икътисадта хәл җиңелдән булмаса да, җанлану күзәтелә. “Россия кризистан 2013 елда чыгачак”, - дип хәбәр итте ул, республиканың РФ һәм дөньякүләм икътисадка бәйле булуын искәртеп.

Депутатларны 2010 елныћ бюджет проекты белђн ТР Финанслар министры Радик Гайзатуллин һәм аның урынбасары Лариса Макарова таныштырды. Республика финансистлары сњзлђренчђ, Татарстан Республикасы бюджеты керемнђренећ фаразлана торган гомуми књлђмен - 66,1 млрд. сум, бюджет чыгымнарыныћ гомуми књлђмен 78 млрд. сум итеп расларга тђкъдим ителђ. Республика консолидациялђнгђн бюджетына 88,3 млрд. сум керем (аныћ 8,3 млрд. сумы федераль бюджеттан килђчђк) алыныр дип фаразлана. Шуныћ 80 млрд. сумы бюджетныћ њз керемнђре љлешенђ туры килђ. Ђ чыгымнар 100, 2 млрд.сум књлђмендђ булыр дип планлаштырыла. Фараз књрсђткечлђренђ караганда, килђсе елда ТРныћ ќыелма бюджетында кытлык 12 млрд. сумга якын булачак.

Билгеле булганча, быел гамђлдђге салым законнарына њзгђрешлђр кертњ турында кайбер федераль законнар кабул ителде. Алар субъектлар бюджетына килњче керемнђрне киметђ. Килђсе елдан тљбђклђр файдалы казылмаларга салымнан “коры кала”, чљнки ул тулысынча федераль бюджетка китђ. Шул сђбђпле, Татарстан бюджеты 3,1 млрд. сумнан артык керемен югалты. 2010 елда тљбђклђр бюджетларында югалтуларны љлешчђ компенсациялђњ књздђ тотыла. Лђкин бу сумма югалтуларныћ 60 процентын гына каплаячак, - ди финанс министры Радик Гайзатуллин. 1,2 млрд. сум компенсациялђнмђгђн килеш кала.

Нефть продуктлары, алкоголь продукциясе, сыра акцизларын федераль бердђм хисаптан тљбђклђргђ књчерњ нормативлары арту нђтиќђсендђ, субъектларга љстђмђ керем алыначак. Килђсе елда транспорт чараларын теркђњ љчен дђњлђт пошлинасын арттыру да књздђ тотыла. Шулай да акцизлар буенча ућай њзгђрешлђр, файдалы казылмаларга салымны югалтудан килгђн зарарны тулысынча компенсациялђми.

Килђсе елга федераль њзђктђн килђ торган финанслар књлђме дђ кими. Моныћ сђбђбе килђсе елдан федераль њзђкнећ кайбер чыгым вђкалђтлђрен тулысынча тљбђклђргђ тапшыруы, кайбер федераль программаларныћ вакыты тђмамлану белђн бђйле. Мђсђлђн, элекке балаларын бакчаларга йљрткђн ата-аналарга тњлђњнећ бер љлеше федераль бюджеттан компенсациялђнсђ, быел бу вђкалђтлђр республика казнасына йљклђнђ, шулай ук укучыларныћ ќђйге ялын оештыру љчен бирелђ торган 500 йљз мећ сумнан артык акчаны да Татарстан њзе табарга тиеш булачак. Федераль њзђктђн финанслардан башка бирелђ вђкалђтлђр књлђме 1,1 млрд. сумга тљшђчђк.

Р.Гайзатуллин хђбђр иткђнчђ, 2010 елныћ бюджеты да, алдагы еллардагы кебек, социаль юнђлештђ булачак, ягъни социаль гарантиялђр сакланып калачак. Килђсе ел бюджетында тыл хезмђтчђннђренђ џђм хезмђт ветераннарына социаль тњлђњлђр, балаларга, књпбалалы гаилђлђргђ пособиелђр, опекуннарга тњлђњлђр џђм башка тљрле социаль ташламалар индексациялђнђ.

2010 ел бюджетын эшлђњчелђр социаль тњлђњлђр џђм коммуналь чыгымнарны 10 процентка индексациялђргђ, хезмђт хакы, туклану џђм медикаментлар буенча чыгымнарны 2009 ел дђрђќђсендђ калдырырга тђкъдим итђ. Республиканыћ максатчан социаль программаларын финанслау шулай ук агымдагы елдагы кебек булачак џђм алар эшлђњдђн туктамаячак. Хезмәт хакы 2009 ел дәрәҗәсендә булачак. Бу максатларга казнаның 40 млрд. сум акчасы җибәрелә.

Утырышта Лариса Макарова депутатларны 2010 ел бюджет проектында Икътисад, инвестицияләр һәм эшкуарлык комитеты карамагандагы тармакларга каралган финанслар књлђме белђн таныштырды. Аерым алганда, Татарстан Республикасында кече эшкуарлыкка ярдәм итүгә - 9 млн. 142 мең сум, транспорт комплексын үстерүгә - 1 млрд. сум, күпфатирлы йортларын капиталь ремонтлау чараларына һәм кешеләрне авария хәлендәге тораклардан күчерүгә - 1 млрд. 373 млн. сум, яшь гаиләләрне торак белән тәэмин итү өчен 330 млн. сум акча ќибђрү кљтелђ. Шул ук вакытта 2010 ел казнасында “Татарстан Республикасында 2006-2010 елларда энергия ресурсларын нәтиҗәле куллану” программасын тормышка ашыруга акча каралмаган. Комитет рәисе Марат Галиев сүзләренчә, 2010 елда Татарстан Республикасының 2006-2010 елларга исәпләнгән Социаль-икътисади үсеше программасының вакыты тәмамлана. Ул 2010 елның үзенчәлекле булачагын искәртеп, алдагы 5 елга программаның яңасын эшләү зарурлыгын ассызыклап үтте. Шулай ук ТР Икътисад министрлыгыннан республиканың инновацион эшчәнлеге белән бәйле закон проектын да агымдагы календарь елында кертүне сорады.

2010 елда парламентның Социаль сәясәт комитеты карамагындагы тармакларга бюджет акчаларының бүленеше белән ТР Финанслар министры Р.Гайзатуллин таныштырды. Аерым алганда, 229 млн. сум – балаларны ясалма сөт ризыклары белән тәэмин итүгә, 46 млн. сум – “Татарстан балалары” программасына, 400 млн. сум – сәламәтлек саклау системасына капиталь ремонт эшләренә, социаль сәясәткә 14, 3 млрд. сум акча җибәрү көтелә.