Татар әдәбияты 5 май 2023 00:05

Мәҗит Гафури. Татар милләтенең лисане хәле илә шикаяте

Скопировать ссылку

Эчем кайгы, идәр аһ-ваһ лисаным –
Бу хәсрәтне каләмдер тәрҗеманым [2];
«Кеше хәлен кеше белми» дигәннәр,
Ничөн хәсрәт чигә минем бу җаным?

Гафил [3] ятмый урыннан кузгалырга
Мине мәҗбүр идәр инде заманым;
Бу көннәрдә кулымда калмагандыр
Нә Әстерхан, нә Болгар, нә Казаным.

Җиһанда миннән әхкарь [4] һич кеше юк,
Мине кызган!.. Мине кызган, туганым!
Зәвал [5] юк, дип фикер иттем мин ахмак,
Кая китте гүзәл хан илә ханым?

Озын чәчкә мөсәххәр булды [6] бунлар –
Моны күреп тәгайер итте [7] каным.
Гаҗиз булдым аякка баса алмый,
Ята-ята агырган ике саным.

Динем – дөнья пәракәндә улыптыр [8],
Кулымда калды ялгыз бу иманым;
У [9] мөлкәт берлә китмеш бергә гайрәт,
Кулымда калмаган гайрәт нишаным [10].

Бу көннәрдә миңа махсус ватан юк,
Мәкам [11] улмыш шу дошманга мәканым;
Качан бетәр татарның аһ-зары?!
Кулымда файда юк, күптер зыяным.
(1907)

[1] Лисане хәле – ап-ачык күренеп торган хәле.
[2] Тәрҗеманым – аңлатучым, күчерүчем.
[3] Гафил – ваемсыз, гамьсез.
[4] Әхкарь – түбәннәр; хур ителгәннәр (кешеләр).
[5] Зәвал – бетү, юкка чыгу.
[6] Мөсәххәр булды – буйсындырылды.
[7] Тәгайер итте – үзгәрде, алмашынды (монда: каным катты?)
[8] Пәракәндә улыптыр – таркалыптыр.
[9] У – ул.
[10] Нишаным – эзем, галәмәтем.
[11] Мәкам – тору урыны

Мәҗит Гафури (1880-1934) – шагыйрь, язучы, публицист, татар һәм башкорт әдәбиятлары классигы.

#мәҗит гафури әсәрләре #мәҗит гафури #маджит гафури

Сәхифәләр

Мәҗит Гафури. Татар милләтенең лисане хәле илә шикаяте