Татар матбугаты 7 март 2017 11:47

Люция Галләмова: Үкенә белмим, шөкер итеп яшим – "Ватаным Татарстан" газетасы

Марсель абый Сәлимҗановта, Шәхсәнәм апа Әсфәндияровада укыдым. Марсель абый кырыс, Шәхсәнәм апа әни назын бирә торган бик ягымлы зат иде, ди ул.

Скопировать ссылку

(Казан, 7 март, "Татар-информ", "Ватаным Татарстан", Гөлинә Гыймадова). Уендагысын уеп сала. Шуның белән мактала да, кыен хәлдә дә кала. Ләкин беркайчан да кире чигенми. Татарстанның атказанган артисты Люция Галләмова – әнә шундый зат.

– Беркайчан да борчылуы йөзенә чыкмас, гел елмаеп йөрер, диләр сезнең хакта хезмәттәшләрегез. Ләкин тормышта агы янында карасы була. Ничек бирешмисез, үзегезне ничек гел тонуста тотасыз?

– Соңгы вакытта Скандинавия адымнары белән йөри башладым. Күнекмәләр ясыйм, яңа көнгә кичәге мәшәкатьләрне, авыр сүз, борчуларны алып чыкмыйм. Тумыштан шундый мин. Тормышымда да, иҗатымда да нинди генә хәлләр булмады, барысы да үтә дип яшим. Мин шул мизгелендә генә борчылам, шул секундында гына дерт итеп кабынам да аннары тынычланам. Нәрсә генә килсә дә, бу бит әле соңгы көн, соңгы кичереш түгел дип, түгәрәкләп куям. Иң мөһиме, үземне, балаларны сәламәтлектән аермасын. Күңел төшенкелеге, депрессия – минеке түгел. Иң рәхәт җир – туган нигезем. Анда хәзер беркем дә көтми инде, ләкин без – туганнар өйне карап, тәртиптә тотарга тырышабыз. Кайтып керәм, рәхәтләнеп өйне җыештырам, аннары ишегалдындагы кычытканнарны кырырга керешәм. Мулла абзый, синең авылга кайтуыңны әллә кайдан шәйләп була, ихата тирәсе ялт итеп тора, кычытканның әсәре дә калмый, ди торган иде.

– Турысын әйтергә яратасыз, димәк, дәшми калмыйсыз...

– Әле менә юбилеем белән котлап, өлкән артистыбыз Земфира апа Досаева шалтыратты. Минем кебек булма, дәшми калырга өйрән, дип киңәшләрен бирде. Мин моны соң аңладым, ди. Аны алтмыш яшендә пенсиягә озаттылар. Чөнки гадел, уйлаганын чатнатып әйтә иде. Мин дә үз фикеремне әйтмичә калмыйм. Ләкин хәзер җайлап әйтергә өйрәндем.

– Беренче ролегез А.Макаенокның “Трибунал” әсәре буенча куелган спектакльдә Зина роле булган. Сәхнәгә җиңел аяктан атладыгызмы, сәхнә бәхете булдымы?

– Бик җиңел роль булды ул. Әтисенең яраткан кызын уйнадым. Ә менә мине таныткан, уңыш китергән ролем Аяз абый Гыйләҗев әсәре буенча куелган “Шикәрем син, балым син” спектаклендә Сәрвиназ булды. Аны әле дә “ТНВ” каналыннан еш күрсәтәләр. Әллә шуңамы, кибетләрдә, әнә Сәрвиназ килә дип, танып алалар. Сәхнә бәхетенә килгәндә, теле тик тормаган, белергә омтылган, эзләнгән артистны бик өнәп бетермиләр. Чөнки андыйлар бөгелергә дә, күз йомарга да теләмиләр, бәхәсләшәләр. Равил абый Тумашев белән аңлашылмаучылык бик булмады. Ул табигате буенча тыныч, йомшак кеше иде. Аннан Дамир Сираҗиев белән эшләдем. Ә Рәшит Заһидуллин мине типаж итеп кулланды, характерлы рольләр бирде. Әмма безнең аның белән бәхәсле рольләребез дә булды. Кайсы рольдән үзем баш тарттым, кайсыннан ул мине үзе алды.

– Нинди роль иде ул?

– Мансур Гыйләҗевнең “Баланың баласы балдан татлы” спектаклендә депутат Рәмзия роле ул. Җиде тапкыр уйнаганнан соң, ул мине, үз ролен яратмый, дип әйткән, ә мин хәзер дә шул образны сагынам.

Режиссерларга яшь артистлар белән эшләве җиңелрәк. Алар техниканы яхшы белә, мәгълүматны тиз таба, музыкаль, уен коралларында уйныйлар, активлар. Өлкән буын салмаграк, аларга әзерлек вакыты да, эзләнү дә күбрәк кирәк. Чөнки алар һәр рольне күңел аша үткәрә, бөтен барлыгын куша. Шуңа күрә өлкәнрәк артист сәхнәгә чыгып басуы белән генә дә атмосфера тудыра ала. Безнең буын уйнамый ул, сәхнәдә яши. Дөрес, тормышта да, сәхнәдә дә уйнаучылар бар.

– Яшь чакта яшәргә өйрәнәсеңдер генә әле ул?

– “Ефәк баулы былбыл кош” (Аяз Гыйләҗев) спектаклен инде ничәнче кат уйнасак та, сәхнә кырыеннан китмичә тыңлап утырам. Ә бит артист пауза арасында ял итәргә тырыша. Бу спектакльдә мин яшь чакта Шифанны, хәзер усал килен Хурияне уйныйм. Шифанны күзәтәм дә, бу кыз образын бөтенләй аңламыйча уйнаганмын икән, дим. Менә бу бала да аңлап уйнамый инде. Тоемлау, аңлау эшли-эшли генә килә. Режиссер аңлатуы бер нәрсә, үзең төшенү, калебеңне салу – бөтенләй икенче. Кызганыч, сәхнәдә яши белә торган артистлар бик сирәк хәзер. Тамашачыга исә ихласлык кирәк. Юкса спектакль кыска гомерле була. Мин катнашкан спектакльләр, шөкер, озын гомерле булды. “Тол хатыннар көймәсе”, “Син бит минем бергенәм”, “Гайфи бабай, өйлән давай” – барысы да репертуардан бик озак төшмәде.

– Тинчурин театры коллективын юлда йөри торган халык дип кабул итәбез. Юлда төрле хәлләр була торгандыр.

– Элеккеге белән чагыштырганда тамашачының үзгәрүен күреп шаккатам. Элек театр килә дисәләр, ничек тә күреп калырга омтылган халык хәзер юк инде. Залда яшьләр дә күп түгел. Ләкин шунысы бар: берара спектакльләрне гел хатын-кыз карады. Хәзер парлап киләләр. Ир-атлар спектакльләрне матуррак та карый әле.

– Читтәге татарларда тел мәсьәләсе ничек тора? Спектакльләрне колакчын белән тыңлаучылар күпме?

– Өлкән буын телнең бөтен үзенчәлекләрен саклаган. Аларга сокланып туймаслык. Аларның балалары да татарчаны яхшы аңлый әле. Ә менә өченче буын вәкилләре арасында, без татарча аңлыйбыз, ләкин сөйләшә белмибез, диючеләр байтак. Ләкин шулхәтле телне өйрәнергә тырышалар, спектакльләрне карап, яңгырашны отып калырга омтылалар. Мин төбәкләр белән Бөтендөнья татар конгрессы яхшы элемтәдә дип уйлыйм.

– Язмышыгызда сайлау мөмкинлеге булган. Филармониядә эшли башлагансыз, театрга килгәнсез. Нишләп эстрадада калмадым икән дип, уйланган чаклар буламы?

– Сайлаган юлым өчен беркайчан да үкенгәнем булмады. Филармониядә үземә иҗади канәгатьлек ала алмаганга театрга килдем. Хатын-кыз алып баручылар өчен текстлар аз, кабатлану өчен уңайсызлана идем. Әйтик, бер артист белән кайтып керәсең, иртәгәгә сине шул ук җиргә башка артист белән чыгарып җибәрәләр. Анда шул ук тамашачы, ә синең репертуарың шул ук диярлек. Читен иде миңа. Юлым барыбер театрга китерде. Монда иҗат рәхәтлеге, әмма матди кысанлык. Филармониядә хезмәт хакым 450 сум иде, монда оклад 100 сумны тәшкил итте. Театрга килеп кергәндә киемнәрем фырт булса, ике елдан соң минем дә хәлем артистларныкы белән тигезләнде. Филармониядә эшләү театрга килгәндә зур тәҗрибә булды. Вафирә Гыйззәтуллина, Венера Шәрипова, Гали Ильясов, Наҗия Теркулова, Зәбир Җаббаров, Нәфисә Васыйлова кебек шәхесләр миңа сәхнә сабакларына да, тормыш сабакларына да төшендерде. Мәскәү сәхнәләре аша чарланып килгәч, күчмә театрда мин инде тамашачыны ничек тотарга кирәклеген белә идем. Эстрада – чыныктыра торган җир ул. Анда коллектив юк, ә театрда коллектив бар. Син үзеңне гаиләгә килеп кергән кебек хис итәсең.

– Авылда театрга китү теләгегезне аңладылармы? Ул якларда театр юк иде дә бит әле.

– Әти бу дөньядан киткәнче, юньле эшкә дә урнаша алмадың, дип кабатлады. Ул минем авыл хуҗалыгы институтын тәмамлап, авылга колхоз рәисе булып кайтуымны өмет иткән иде. Әни килеште. Кечкенәдән каршыбыздагы клуб тирәсендә бөтерелгәч, иҗтимагый эшләрдә актив катнашкач, юлымны шул тирәдән сайлаячагымны сизенгәндер, күрәсең. 17 яшемдә ничек авылдан чыгып киттем, шулай мөстәкыйль тормышка аяк бастым. Фатир өчен түләргә, өс-башны карарга ике җирдә идән юдым, әти-әни 3-5 сум акча, итен, яшелчәсен биреп җибәрә ала иде. Гап-гади кешеләр гаиләсендә үстем, бала-чага күп идек, кечкенәдән үзеңә генә таянырга кирәклекне белә идем. Иң олы бала болай да җаваплылыкны тоеп, белеп үсә ул. Хәзер дә барысын җыйнап, оештырып торырга кирәк.

– Остазыгыз Шәхсәнәм апа Әсфәндиярованың сезгә сеңеп калган иң зур сабагы нинди иде?

– Мин Марсель абый Сәлимҗановта, Шәхсәнәм апа Әсфәндияровада укыдым. Марсель абый кырыс, Шәхсәнәм апа безгә әни назын бирә торган бик ягымлы зат иде. Озын, калын чәчләрең, кабарынкы иреннәрең – синең байлыгың, үскәнем, дия иде. Фатир таба алмаганда аңарда кунып яткан чаклар да булды. Ул бөтенебезне сыйдыра иде. Безгә, кызлар, сез булачак артисткалар, бервакытта да урамга үзегезне карамыйча чыкмагыз, дия иде. Мин авылда да урамга чәчемне, йөземне тәртипкә китермичә чыкмыйм. Шаһ апаның, артистның гомере тиз уза, пәрдә артында калуга әзер булыгыз, дигәне дә онытылмый. Без укыганда аның рольләре сирәк иде. Ул бөтен көчен укытуга салган иде. Аның өчен борчыла идек, әмма Шаһ апа үзен тыныч тотты, сәхнәдә күренмим дип бәргәләнмәде. Мин дә үземне тыныч тотам. Бүген репертуардагы алты спектакльдә ролем бар. Алтмыш яшьтә бу кадәр роль уйнау әйбәт инде ул.

#Люция Галләмова #Ватаным Татарстан

Сәхифәләр

Люция Галләмова: Үкенә белмим, шөкер итеп яшим – "Ватаным Татарстан" газетасы