Һади Такташ. Нәни разбойник

Рәхмәт, әнкәй, сиңа:
Ярый әле мине тапкансың,
Озын төннәр буе йокламыйча,
Җырлар җырлый-җырлый баккансың.
Синең авыр кара тормышыңда
Ярдәмчең булмадым булуын,
Ләкин
Авыр көрәш, бөек еллар өчен
Кирәк булган минем тууым.

Усал идем,
Шуның өчен дә шул
Гөнаһ-фәлән диеп тормадым,
Зәңгәр төндә
Күрше карчыгының
Ак әтәчен кереп урладым...
Шушы әтәч өчен усал карчык
Каргый-каргый теләк теләде:
– Денеңнән яз, явыз, урыс! – диде,
Кабул булды аның теләге...
Их!
Кышкы төннең салкын күкрәгеннән
Чаналар да шаулап үттеләр,
Чаналарга салып, еллар мине
Бик еракка алып киттеләр...
Әтәч пешреп яткан учакларда
Әллә кайчан утлар сүнделәр...
Усал идем,
Карчык-корчыкларга
Бик күп бәла-каза китердем;
Бакчабызга кергән үрдәкләрен
Таяк белән кыйнап үтердем...
Шул эшләрем өчен авыл халкы
«Разбойник» дип исем бирделәр;
Авылдагы бөтен усаллыкны
Миннән генә күреп йөрделәр.

Гомер уза,
Ләкин авылыбыздан
Тагын бер кат әле үтәрмен,
Сагнып сөйләр өчен ядкяр итеп,
Муллаларын кыйнап китәрмен…

Еллар безнең белән үтәләр,
Таңнарны алып килә кичәләр,
Минем нәслем булыр коммунарлар
Ата казлар кыйнап үсәләр…

Усал идем,
Шуның өчен дә бит
Мин авылга сыеп тормадым,
Сезгә килеп,
Авыл малаеның
Тилергән хисләрен җырладым...
...................
Давыл сүнәр, бәлки, йөрәктә,
Ул табылмас, бәлки, кирәктә,
Ләкин,
Үзем үлсәм, улым калыр,
Урным алыр,
Солдат булыр соңгы көрәштә...
...................
Еллар көрәш чиген үтәрләр,
Яшьләр тимер булып үсәрләр,
Ата казлар кыйнап үскән яшьләр
Буржуйларны тотып кисәрләр...

Их!
Маяклы юллардан юлчы бара,
Печән белән күмгән чанасын...
– Кая болай, юлчы, ашыгасың,
Нинди хәбәр алып барасың?
– Чемберленның сатыйм анасын,
Тупка тоткан Мәккә каласын!..

Динсез идем,
Шуның өчен дә бит
Әткәй мескен кулын ташлады:
– Бу имгәктән кеше чыкмас, – диде, –
Иблис булыр, – дия башлады...
Еллар үтте,
Менә хәзер инде,
Әткәй, килеп миңа карагыз,
Шагыйрь булды ата казлар кыйнап,
Шалкан урлап йөргән балагыз!..
.....................
Шулай, әткәй,
Ленин юл күрсәтте
Юлдан язар усал улыңа,
Иптәшләрчә үткен каләм бирде:
– Мә, яз инде, – диеп кулыма.

Их!
Кичә генә әле февраль иде,
Бүген давыл кырга кар ташый;
Март аеның нечкә билле җиле,
Сузлып ятып җиргә, кар ашый...
Ерак калмый инде майга да,
Яз ясарбыз салкын тайгада.
– Җир безнеке булыр!
Ачулансак,
Шлем киертербез айга да...

Их!
Мин бит исән әле, күрше карчык,
Авылыбыздан тагын үтәрмен,
Сагнып сөйләр өчен ядкяр итеп,
Муллагызны кыйнап китәрмен.
(1926)

Һади Такташ (Мөхәммәтһади Такташев) (1901-1931) – шагыйрь, хәзерге татар поэзиясенә нигез салган әдипләрнең берсе. Проза, балалар әдәбияты һәм драматургия өлкәсендә дә иҗат итә. Тумышы белән Тамбов губернасы, Спас өязе Сыркыды авылыннан (хәзер – Мордовия Республикасында). Урта Азиядә, Оренбургта яшәп ала, Казанга кайткач вакытлы матбугат редакцияләрендә эшли.